Το… ‘πρόβλημα’ τέθηκε από έναν πολύ καλό φίλο και για δεδομένο χώρο, αποθήκη, 5μ μήκος επί 2,5μ πλάτος. Το ζητούμενο, μια μακέτα για σύστημα Marklin και πολλούς συρμούς. Αυτό ερμηνεύεται σε μεγάλες διαδρομές και αρκετά μεγάλους υπόγειους χώρους στάθμευσης συρμών.
Η μακέτα χωρίζεται σε τρία βασικά επίπεδα που συνδέονται μεταξύ τους με δύο σπείρες. Η ελάχιστη ακτίνα που έχει χρησιμοποιηθεί στο σχεδιασμό είναι R2, για τις δε σπείρες χρησιμοποιούνται καμπύλες ακτίνας R2 και R3.
Όπως όλα μας τα σχέδια έτσι και αυτό είναι φτιαγμένο με το χέρι και σίγουρα δεν είναι απόλυτα ακριβές, όμως ο στόχος είναι να δώσουμε μια ιδέα και όχι ένα σχέδιο με ακρίβεια χιλιοστού.
Η διάταξη της μακέτας είναι περιμετρική σχήματος Π με τον χώρο ελέγχου στο κέντρο. Κρατήσαμε κρυφές τις καμπύλες μικρότερης ακτίνας ενώ σε όλα τα εμφανή μέρη χρησιμοποιούμε διακλαδώσεις μεγάλης ακτίνας για μεγαλύτερο ρεαλισμό. Η βασική διαδρομή είναι διπλή γραμμή με μονόδρομη κυκλοφορία. Τα δύο ανοικτά σκέλη του Π συνδέονται με μια αφαιρούμενη γέφυρα που φέρει 2 γραμμές εξασφαλίζοντας το δυνατόν μεγαλύτερη διαδρομή. Η γέφυρα είναι αποσπώμενη με έναν ειδικό τρόπο, που με απλότητα εξασφαλίζει απόλυτη εφαρμογή και θα παρουσιάσουμε σε επόμενο άρθρο.
Η ιδέα για το σχέδιο προήλθε από μια παλαιότερη μακέτα που είχαμε φτιάξει με τον αείμνηστο φίλο Π. Καρούσο, έναν από τους καλύτερους μοντελιστές που έχουμε γνωρίσει, είχαμε δημοσιεύσει και λειτουργούσε για πολλά χρόνια στο Σύλλογο Φίλων Σιδηροδρόμου. Οι φωτογραφίες (όλες του Νίκου Φώτη) που συνοδεύουν το άρθρο είναι από εκείνη τη μακέτα, όμως βάζουν σε εικόνα όσα χρειάζονται χίλιες λέξεις για να περιγραφούν.
Η βασική διαδρομή
Ο εικονικός συρμός μας ξεκινάει από τον κεντρικό σταθμό που στο πρώτο επίπεδο με υψομετρικό +20 απλώνεται σε όλη την Ανατολική πλευρά της μακέτας, και από τα Βόρεια μέχρι τα Νότια όριά της. Ξεκινώντας από την Βόρεια πλευρά κινούμενος δυτικά, εισέρχεται στην πρώτη σήραγγα Α-Α’ και σε συνεχή κατωφέρεια εμφανίζεται για λίγο και εισέρχεται ξανά στην σήραγγα Β-Β’ που βρίσκεται κάτω από τον κεντρικό σταθμό.
Η έξοδος Β’ της σήραγγας βρίσκεται στο μεσαίο επίπεδο της μακέτας σε υψομετρικό +5. Η διακλάδωση δ1 που συναντά δίνει την επιλογή συνέχισης της κανονικής πορείας στα αριστερά ή στην αντιστροφή της κατεύθυνσης του συρμού μέσω της σπείρας και της καθόδου του στο επίπεδο της διαλογής. Η κανονική πορεία είναι μέσω της σήραγγας Γ-Γ’ και κατεβάζει τον συρμό άλλα 5 εκατοστά στο υψομετρικό 0. Η έξοδος Γ’ βρίσκεται ακριβώς κάτω από το μηχανοστάσιο του κεντρικού σταθμού και οδηγεί στην διπλή αφαιρούμενη γέφυρα που συνδέει τα δύο άκρα του Π.
Περνώντας την μεγάλη γέφυρα ο συρμός μας φτάνει στον δεύτερο σταθμό της μακέτας. Με τρείς αποβάθρες εξυπηρετεί την επιβατική κίνηση ενώ αποτελεί σταθμό ανταπόκρισης στον μικρό στενού εύρους σιδηρόδρομο που έχει τις γραμμές του σαν τραμ, βυθισμένες στο οδόστρωμα, στην μπροστινή πλευρά του κτιρίου του Σταθμού.
Στη βόρεια έξοδο του μικρού σταθμού ο συρμός εισέρχεται στην σήραγγα Δ η οποία οδηγεί μέσω της σπείρας Σ2 στο τρίτο επίπεδο των διαλογών και υψομετρικό -50.
Η εσωτερική τροχιά του σπιράλ Σ2 (όπως και του Σ1) κατεβαίνει μία ακόμα σπείρα επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο η διαλογή Δ2 να τοποθετηθεί πιο χαμηλά από την Δ1, δίνοντας περισσότερο χώρο για θέαση των συρμών.
Αφού ο συρμός περάσει την Διαλογή Δ2 φτάνει στο σπιράλ Σ1 και αρχίζει την ανάβαση μέσω της εσωτερικής τροχιάς. Το σπιράλ τελειώνει στο στόμιο της σήραγγας Δ’ και πλέον το τραίνο εισέρχεται από την νότια είσοδο στον Κεντρικό Σταθμό.
Οι γραμμές αντιστροφής κατεύθυνσης
Πάθος…: Κανένα μας σχέδιο, ειδικά Marklin, δεν θεωρούμε ολοκληρωμένο αν δεν υπάρχει αντιστροφή της κατεύθυνσης ενός συρμού, μέσω μιας απλής ‘σταγόνας’ ή κάποιας πιο περίπλοκης διάταξης τροχιών.
Παραπάνω αναφερθήκαμε στην διακλάδωση δ1 που στην ευθεία της θέση στέλνει το τραίνο κατευθείαν στο σπιράλ Σ1 και στην εξωτερική τροχιά καθόδου. Ετσι ο συρμός στέλνεται κατευθείαν στην διαλογή Δ1 και από εκεί στο σπιράλ Σ2 και πίσω.
Η επαναφορά της αρχικής κατεύθυνσης του συρμού, γίνεται αν κατά την ανάβαση από τη διαλογή Δ1 και τη σπείρα Σ2, αλλάξουμε τη διακλάδωση δ2 στο ευθύ της σκέλος. Αυτή η αλλαγή θα φέρει το συρμό μας μέσω της ενωτικής γραμμής ξανά στην αρχική του πορεία.
Οι διαλογές Δ1, Δ2 και Δ3
Τα… υγρά τα υπόγεια με τις διαλογές τους είναι απαραίτητα σε μια μεγάλη μακέτα για την αποθήκευση των συρμών. Με λίγη προσοχή μπορούν να χρησιμεύσουν και σαν βιτρίνες, όπου με τον κατάλληλο φωτισμό μπορούν να επιδείξουν αξιοπρεπέστατα τη συλλογή μας. Και φυσικά ισχύει το όσο πιο μεγάλη η συλλογή τόσο περισσότερες πρέπει να είναι οι τροχιές αποθήκευσης των συρμών. Στη μακέτα χωρέσαμε τρεις ομάδες τροχιών. Οι δύο που βρίσκονται στο φαρδύ σκέλος του Π είναι τοποθετημένες σε δύο επίπεδα και μια πιο αμφιθεατρική διάταξη, που επιτρέπει περισσότερες γραμμές και καλύτερη θέαση των συρμών.
Η τρίτη διαλογή Δ3 βρίσκεται στο στενό μέρος του Π και με μήκος κοντά 3,5 μέτρα είναι κατάλληλη για DMUs, EMUs και push pull συρμούς. Εναλλακτικά μια περιστροφική πλάκα στο τέλος θα επέτρεπε και ελκόμενους συρμούς, με τη δυνατότητα ελιγμών.
Η διαδρομή στενού εύρους
Το μικρό τραινάκι, δίνει μια επιπλέον δραστηριότητα στη μακέτα. Σε Η0e ή H0f ξεκινάει από τον δευτερεύοντα σταθμό και με μια απότομη ανωφέρεια (ίσως και με οδόντωση) σκαρφαλώνει στα 7 εκατοστά και χώνεται μέσα στις σήραγγες κάτω από τον κεντρικό σταθμό. Μέσα στη σήραγγα, η γραμμή σχηματίζει μια σταγόνα που αντιστρέφει την πορεία του μικρού συρμού με κατεύθυνση ξανά προς τον σταθμό. Σε αυτό το loop μπορεί να προστεθεί παρακαμπτήρια γραμμή, μια μικρή διαλογή, ακόμα και κρυφές γραμμές απόθεσης που να αυξάνουν τα σενάρια και να γίνεται σοβαρό παιχνίδι ακόμα και σε μια τόσο μικρή διαδρομή.
Τι εξυπηρετεί όμως αυτή η γραμμή; Στην πραγματικότητα τέτοιες γραμμές κατασκευάζονται για να τροφοδοτούν τον βασικό σιδηροδρομικό άξονα (ή και το αντίστροφο) με υλικά από μια απομακρυσμένη περιοχή τόσο δύσβατη, που μόνον ένας στενός και ελαφρύς σιδηρόδρομος μπορεί να προσεγγίσει. Στην μακέτα μας, ο σιδηρόδρομος αυτός συνδέει τον σταθμό με κάποια δασική απομακρυσμένη περιοχή. Ο ρόλος του είναι να τροφοδοτεί την περιοχή αυτή και τις εκεί εγκαταστάσεις με κάρβουνο και να επιστρέφει με κορμούς δέντρων που επεξεργάζονται στο πριονιστήριο και την τοπική βιομηχανία στην νότια άκρη του σταθμού. Το κάρβουνο μεταφορτώνεται από βαγόνι κανονικού εύρους κατευθείαν σε βαγονέττα στενού εύρους στην ειδική χοάνη φόρτωσης. Επιπλέον μπορούμε να φανταστούμε και την απαραίτητη επιβατική κίνηση από και προς την απομακρυσμένη περιοχή.
Ευχόμαστε και αυτό το σχέδιο να είναι πηγή ιδεών για όποιον αναγνώστη επιθυμεί να ξεκινήσει ή απλά να τροποποιήσει τη μακέτα του. Θα ακολουθήσουν δύο άρθρα, για την σηματοδότηση του κεντρικού σταθμού και την πρότασή μας για την κατασκευή ενός αποσπώμενου τμήματος της μακέτας.
